Filament w żarówce - czym jest i jak działa?

Stare, tradycyjne żarówki wyznaczyły kształt, swoisty wzorzec, który zawsze będzie jednoznacznie kojarzył się z oświetleniem. I choć na rynku oświetleniowym prym wiodą obecnie diody ledowe, to jednak wiele osób wciąż poszukuje energooszczędnego oświetlenia, ale o budowie tradycyjnej żarówki. Takie właśnie są żarówki filament – co to jest i jak działa?

Budowa tradycyjnej żarówki

Jeszcze dwie parę dekad temu mało kto wyobrażał sobie, że coś mogłoby zastąpić tradycyjną żarówkę wolframową, która oświetlała domy na całym świecie. Niestety, żarówki te były nietrwałe, posiadały niską skuteczność świetlną i nie były energooszczędne. Mimo to do dziś wiele osób z nostalgią wspomina ten akcent z przeszłości, który dziś świetnie sprawdziłby się w aranżacjach vintage czy retro.

Źródłem światła tradycyjnej żarówki było silnie rozgrzane przepływem prądu włókno wykonane z wolframu. Było ono umieszczone w szklanej obudowie, wypełnionej mieszaniną gazów szlachetnych. Włókno wolframowe osiągało temperaturę 2500–3000 K i z biegiem czasu stawało się coraz cieńsze, aż do całkowitego przepalenia żarówki. Aby osadzający się pod wpływem temperatury wolfram nie doprowadził do zaczernienia szkła, bańka żarówki była odpowiednio duża.

Światło z tradycyjnej żarówki cechowało się dobrym wskaźnikiem oddania barw i wchodziło w zakres barw ciepłych, zbliżonych do słonecznego. Oznacza to, że były idealne jako oświetlenie stref wypoczynku, ale nieco mniej efektywne przy oświetlaniu miejsc pracy. Do tego żarówki tradycyjne wolframowe miały bardzo niską skuteczność świetlną, duża część pobieranej przez nie energii nie zostawała wykorzystywana zgodnie z celem, co generowało wyższe rachunki za prąd. Mimo to żarówki filament stworzono w pewnym sensie na podobieństwo żarówek tradycyjnych, ale połączonych z technologią LED.

Budowa żarówki LED

W odpowiedzi na nieekologiczne tradycyjne żarówki, wynaleziono nowoczesne urządzenie oświetleniowe, jakim są diody, żarówki i lampy LED. Podobnie jak tradycyjna żarówka, świecą one światłem o widmie ciągłym, mają też bardzo wysoki wskaźnik oddania barw. Są jednak bardziej ekologiczne i energooszczędne, a do tego nie nagrzewają się tak jak żarówki tradycyjne. Obudowa żarówki LED wykonana jest najczęściej ze szkła lub tworzywa sztucznego. Jej podstawowym zadaniem jest ochrona wewnętrznej części produktu. Osłona przednia może także skupiać światło, by precyzyjnie oświetlało określony punkt, lub je rozpraszać w celu oświetlania całej przestrzeni. Choć może imitować kształt tradycyjnej żarówki, to najczęściej posiada osłonę z mlecznego szkła, co ewidentnie wskazuje na jej nowoczesność. Zaglądając pod osłonę żarówki LED można ujrzeć ważne elementy w postaci diod typu LED, źródła światła żarówki. Poza diodami znajduje się tam również prostownik, kondensator tłumiący oraz przetwornica. Jest także radiator, który odpowiada za odprowadzanie ciepła z diod LED. Całość spina obudowa, która może być wykonana z aluminium lub tworzywa sztucznego.

Zobacz więcej: Budowa energooszczędnej żarówki LED 230V. Co kryje się w środku?

Nowoczesne żarówki LED, nawet te w kształcie żarówek wolframowych, nie są jednak tym, czego poszukują miłośnicy stylu retro i ciekawych, oryginalnych rozwiązań. To dla nich powstały dekoracyjne żarówki filament.

Co to jest filament?

Filament to z angielskiego żarnik. Nie dziwi więc fakt, że żarówka filament łączy w sobie design starych, żarnikowych żarówek Edisona z nowoczesnymi, energooszczędnymi technologiami stosowanymi w oświetleniu LED. To doskonałe rozwiązanie dla wszystkich osób, którym marzy się ciekawe oświetlenie domu w stylu retro, ale nie tylko. Żarówki filamentowe świetnie sprawdzą się również w nowoczesnych aranżacjach. Ciekawy design żarówka zawdzięcza nie tylko kształtowi bańki takiej, jak w tradycyjnym oświetleniu, ale również temu, że diody LED ułożone są w taki sposób, że przypominają tradycyjny żarnik wolframowy. Warto zaznaczyć, że w żarówkach filamentowych nie są wykorzystywane jednak zwyczajne diody LED, a tak zwane diody multichipowe, powstałe przy wykorzystaniu technologii COG. Pozwalają one na zachowanie tradycyjnego kształtu żarówki i imitację żarnika wolframowego. Dzięki temu żarówka prezentuje się niezwykle elegancko, a zarazem nowocześnie. Ciekawy design oświetlenia nie potrzebuje dodatkowej oprawy w postaci klosza – stanowi bowiem ozdobę sama w sobie. Żarówki filament są zresztą wykorzystywane najczęściej jako oświetlenie dekoracyjne, właśnie dlatego w naszym sklepie można je znaleźć w kategorii produktów: żarówki dekoracyjne.

Jak działa filament?

Choć wyglądem przypomina tradycyjną żarówkę Edisona, to jednak filament działa bardziej jak oświetlenie LED. Element, który stanowi w tradycyjnej żarówce źródło światła, a więc włókno wolframowe, zastąpione zostało taśmą wyposażoną w liczne diody ledowe. Najczęściej owy pasek ledowy pokrywa się przezroczystym materiałem, na przykład szkłem i luminoforem, dzięki czemu światło z żarówki filament jest cieplejsze, bliższe tradycyjnemu oświetleniu. W celu uzyskania kąta świecenia 360°, diody LED skierowane są ku górze. Paski LED, które emitują żarnik, są dostępne w kilku kolorach, dzięki czemu każdy z łatwością może dopasować żarówkę do własnych potrzeb. Włączenie światła powoduje zapalenie się wszystkich diod, co daje ładny, równomierny efekt. Trzeba jednak pamiętać, że ze względu na barwę światła, żarówki raczej nie spełnią oczekiwań przy codziennym użytkowaniu. Bez wątpienia najlepiej spiszą się jako oświetlenie dekoracyjne, na przykład salonu lub sypialni.

Wady i zalety

Żarówki filament to więc w pewnym sensie połączenie diodowych pasków ledowych i żarówki tradycyjnej. Z tego powodu posiadają pewne cechy obu tych źródeł światła, które mogą stanowić zarówno wadę jak i zaletę tego rozwiązania. Zebraliśmy najważniejsze wady i zalety żarówki filament, które zgłosili nasi klienci, by pomóc podjąć decyzję, czy to odpowiedni wybór do oświetlenia wnętrza.

Wady żarówek filament

• ze względu na barwę światła i strumień świetlny mogą nie sprawdzić się jako oświetlenie do codziennych zajęć,
• mogą mieć krótszą żywotność niż standardowe oświetlenie LED (od 15 000 godzin),
• są dostępne wyłącznie w ciepłych barwach.

Zalety żarówek LED filament

• mają większy kąt rozprowadzania światła (nawet 360°) od żarówek LED,
• są bardziej energooszczędne niż tradycyjne żarówki,
• dzięki ciekawemu designowi sprawdzą się w wielu oryginalnych aranżacjach,
• niektóre żarówki cechują się długą żywotnością, do 150 000 godzin,
• nie potrzebują klosza, same w sobie stanowią ozdobę,
• nie nagrzewają się tak jak tradycyjne żarówki,
• ciepłe barwy światła emitowane przez żarówki filament pięknie prezentują się w sypialni i punktach reprezentacyjnych w domu.

Na co zwracać uwagę kupując żarówkę filament?

Jeśli dzięki powyższemu zestawieniu zdecydujesz się na zakup żarówki filament, gratulujemy! To świetny wybór. Pamiętaj jednak, że tak jak w przypadku innych źródeł światła, należy zwracać uwagę na różne parametry na opakowaniu, które pozwolą Ci lepiej dopasować żarówkę filament do mieszkania.

• temperatura barwowa – choć żarówki filament występują głównie w ciepłych tonach, to nie są one identyczne. Można spotkać zarówno jaśniejsze jak i ciemniejsze żarówki dekoracyjne,
• gwint żarówki – przed udaniem się na zakupy koniecznie sprawdź, jaki gwint na żarówkę posiada lampa, do której szukasz żarówki, zły wybór sprawi, że nie uda Ci się dopasować do siebie obydwu tych urządzeń.
• strumień świetlny, czyli ilość światła, jaką emituje żarówka. Im więcej lumenów znajdzie się na opakowaniu żarówki, tym więcej światła będzie ona emitować.
• inteligentne rozwiązania – niektóre żarówki filament wyposażone są w rozwiązania typu smart z mnóstwem ciekawych funkcji. Przykładowo, inteligentną żarówką LED Filament Bulb można sterować za pomocą głosu, a do tego jest kompatybilna z aplikacjami Apple HomeKit, Samsung SmartThings, Amazon Alexa, IFTTT i Google Assistant.