Jaki przewód elektryczny wybrać do ziemi przy oświetleniu ogrodu?

Duże podwórka, imponujące ogrody czy kręte ścieżki prowadzące od furtki do domu powinny być widocznie nie tylko za dnia. To nie tylko kwestia estetyki, ale również bezpieczeństwa. Istnieje wiele sposobów na oświetlenie ogrodu, większość z nich wymaga jednak podpięcia do sieci energetycznej i poprowadzenia odpowiedniego przewodu.

Projektowanie oświetlenia ogrodu – od czego zacząć?

Jeśli chcesz doprowadzić zasilanie do swojego ogrodu, musisz wiedzieć, od czego zacząć. Chaotyczne działanie bez planu nie przyniesie Ci zbyt wielu korzyści. Możesz pominąć istotne elementy instalacji, zapomnieć kupić ważnych komponentów lub po prostu zrobić mało funkcjonalne oświetlenie ogrodu.

1. Po pierwsze odpowiedz sobie na pytanie – w jaki sposób wykonać oświetlenie ogrodu? Czy lampy mają przede wszystkim podkreślać dekoracyjne elementy ogrodu, a może wolisz postawić na bezpieczeństwo robiąc oświetlenie wjazdu w kostce brukowej lub ścieżki prowadzącej do domu? Oczywiście możesz połączyć te dwie funkcje, ale wówczas pomyśl nad kolejnym elementem planu.

2. Ile lamp potrzebujesz do oświetlenia ogrodu? W zależności od obszaru, który chcesz oświetlić oraz liczby włączników światła do ogrodu możesz stworzyć jeden lub kilka odrębnych obwodów elektrycznych. W tym drugim przypadku obwody powinny zostać wyodrębnione z obwodu głównego. Dzięki świadomości ile lamp potrzebujesz do ogrodu, zyskasz także informację, jaka liczba żył i transformatorów będzie Ci potrzebna. Pamiętaj, by nie oświetlać nadmiernie podwórka – nikt chyba nie chciałby oświetlenia jak na stadionie sportowym przy swoim domu.

3. Gdzie wprowadzić kabel do ziemi? To bardzo ważna informacja, szczególnie jeśli jesteś dopiero na etapie projektowania działki. Wybierz bezpieczne miejsce, gdzie nie naruszysz go przypadkowo motyką czy kosiarką. Przewody elektryczne nie lubią także kontaktu z mocnymi chemikaliami i pestycydami, które mogą powodować korozję. Kabel powinien przebiegać też w odległości co najmniej 80 cm od rur wodociągowych.

Więcej wskazówek i inspiracji znajdziesz:

• Oświetlenie drzew w ogrodzie
• Oświetlenie ogrodu bez przewodów i kabli

Jaki kabel elektryczny do ziemi wybrać w ogrodzie?

Przewód dobieraj w zależności od ilości źródeł światła i napięcia, które ma przez niego przepływać. Przy instalacjach niskonapięciowych 12V-24V można użyć w zasadzie każdego przewodu o odpowiedniej ilości żył i przekroju – w zależności o tego, ile lamp będzie instalowanych. Taki przewód należy zakopać na głębokości co najmniej metra – warto umieścić go w rurce ochronnej.

Jeśli chcesz stworzyć większą ilość obwodów światła lub po prostu zastosować instalację z napięciem sieciowym, powinieneś zdecydować się na kabel o odporności napięciowej izolacji do 1 kV (YKY) i przekroju żył 2,5 mm². Im większy teren chcesz oświetlić, tym grubszy powinien być zastosowany przewód. Należy wybierać wyłącznie kable przystosowane do układania w ziemi, które oprócz izolacji poszczególnych żył posiadają jeszcze płaszcz ochronny.

O czym pamiętać prowadząc kabel w ziemi?

Wprowadzenie kabla do ziemi najlepiej wykonać przed ostatecznym zagospodarowaniem działki. Pozwoli to uniknąć niszczenia sadzonek czy ścieżek. Jeśli to możliwe unikaj układania przewodu w ziemi pod:

• sadzawką, basenem, fontanną – przewody do oświetlenia zewnętrznego powinny posiadać wysoką klasę szczelności, ale jeśli nie musisz, nie układaj ich pod zbiornikami wodnymi. Nawet tymi małymi.
• drzewami – na początku małe drzewko nie będzie kolidować z przewodem. Pamiętaj jednak, że w miarę, jak będzie rosnąć, rozrastać się będą również jego korzenie. Nawet jeśli na etapie wzrostu nie pojawi się problem z instalacją elektryczną, to już przewrócenie drzewa w wyniku wichury czy konieczność wykarczowania go może doprowadzić do uszkodzenia instalacji.
• bezpośrednio pod ogródkiem. Przewody elektryczne nie powinny być narażone na działanie chemikaliów, których niekiedy używa się do nawożenia roślin czy użyźniania gleby.

W jaki więc sposób bezpiecznie poprowadzić kabel w ogrodzie? Najlepszym pomysłem będzie umieszczenie go na przykład pod ścieżką na działce czy wzdłuż zabudowań. Jednak nawet wówczas musisz pamiętać, by zrobić to bezpiecznie i zgodnie z zasadami. Przewód elektryczny w ziemi powinien przebiegać w linii prostej. W przypadku konieczności zmiany jego kierunku nie stosuj łuków, przewód ma być zakrzywiony pod kątem prostym.

Na jakiej głębokości poprowadzić kabel w ziemi?

To jedno z najczęstszych wątpliwości przy projektowaniu oświetlenia działki. Co ciekawe, odpowiedź nie jest jednoznaczna i w Polsce zależy przede wszystkim od regionu, w którym mieszkasz. Spójrz na poniższą grafikę przedstawiającą głębokość przemarzania gruntów.

Jak widać, mapa Polski została podzielona na 4 strefy, które informują, jak głęboko może zamarzać ziemia na danym obszarze.

1. 80 cm głębokości;
2. 1 metr głębokości;
3. 1,2 metra głębokości;
4. 1,4 metra głębokości.

Przewody elektryczne powinny zostać umieszczone poniżej podanych dla poszczególnych stref wartości. Należy wykopać w ziemi odpowiednio głęboki rów, w zależności od strefy zamieszkania i z uwzględnieniem, że na dnie wykopu powinno się zrobić około 10-centymetrową podsypkę z piasku. Na podsypce umieszczony jest kabel, który przysypuje kolejną, 10-centymetrową warstwą piachu (piaskowa podsypka nie jest konieczna przy działkach znajdujących się na terenie piaszczystym). Co ważne, piasek powinien zostać odpowiednio ubity. W celach bezpieczeństwa około 30 cm nad przewodem (na całej jego długości) należy umieścić siatkę lub folię w kolorze niebieskim.

W przypadku większych instalacji elektrycznych poza tymi wytycznymi należy wziąć pod uwagę również normę N-SEP-E-004 regulującą głębokość ułożenia kabli elektrycznych. Zgodnie z nią:

• przewody zasilające sygnalizację świetlną i drogową bądź latarnie, o napięciu znamionowym poniżej 1 kV, należy układać 50 cm pod chodnikiem.
• kable o napięciu znamionowym poniżej 1 kV poza użytkami rolnymi, powinny być położone na głębokości nie mniejszej niż 70 cm;
• przy napięciu znamionowym w przedziale 1-20 kV, kable kładzione poza użytkami rolnymi, powinny być położone na głębokości powyżej 80 cm;
• przewody charakteryzujące się napięciem znamionowym pomiędzy 20 a 30 kV na użytkach rolnych, powinny być położone na głębokości powyżej 90 cm;
• kable o napięciu większym niż 30 kV powinny być ułożone na głębokości nie mniejszej niż metr, bez względu na zastosowanie. W przypadku, gdy projekt wymaga instalacji kilku takich kabli, ich odległość w pionie nie może być mniejsza niż 70 cm.

Co jeszcze będzie potrzebne do oświetlenia ogrodu?

Doprowadzenie zasilania sieciowego na działkę nie kończy się na zakupie odpowiedniego przewodu. Poniżej stworzyliśmy listę rzeczy, które przydadzą Ci się do instalacji oświetlenia na działce.

• karbowana rurka ochronna – potrzebna przede wszystkim do przewodów niskonapięciowych. Kable zasilane sieciowo o napięciu 230V powinny posiadać własny płaszcz ochronny.
• aparat sterujący oświetleniem – to zakup niezbędny przede wszystkim w instalacjach zewnętrznych z wieloma obwodami.
• transformatory;
• bezpieczniki do transformatorów;
• dodatkowa rozdzielnica. Przewód sieciowy połączony jest bezpośrednio z instalacją domową, warto posiadać również dodatkową rozdzielnicę, którą można umieścić np. w garażu,
• wyłączniki – w instalacjach zewnętrznych najlepiej używać włączników nadmiarowo-prądowych (dobranym do mocy obciążenia) lub przeciwporażeniowych (różnicowo-prądowych).
• taśma lub siatka w kolorze niebieskim do oznaczenia trasy przewodu,
• piach do podsypania (zbędny na piaszczystych terenach),
• szpadel do wykopania rowu,
• lampy zewnętrzne o odpowiedniej klasie szczelności. Zarówno przewód jak i oprawy zewnętrzne powinny być odporne na działanie zmiennych warunków pogodowych.
• czujniki zmierzchu i ruchu – nie są obowiązkowe przy aranżowaniu oświetlenia działki, zwiększą jednak jego funkcjonalności i obniżą rachunki za prąd.

Oświetlenie na działce bez dostępu do prądu

Zdarzają się sytuacje, gdy o oświetleniu działki pomyślimy już po jej zaaranżowaniu. Rozkopywanie pięknych kwiatowych rabatek czy rujnowanie ścieżek nie wchodzi w grę – co wtedy? Rozwiązaniem mogą być bezprzewodowe lampy zewnętrzne, które nie wymagają podłączenia do zasilania sieciowego. W razie konieczności możesz je przenieść w dowolne miejsce lub schować na zimę. Należy jednak pamiętać o tym, by kupować tylko oświetlenie bezprzewodowe przeznaczone na zewnątrz. Dzięki temu będziesz mieć gwarancję, że posiada odpowiedni stopień wodoszczelności i nie zniszczy się przy pierwszej lepszej ulewie.