Efektywność energetyczna oświetlenia – klasy energetyczne

Efektywność energetyczna to temat bliski nie tylko osobom oszczędnym. To także dość częsty argument w kampaniach politycznych, chwyt wizerunkowy dużych przedsiębiorstw (w tym firm energetycznych), a także – przede wszystkim, czuły punkt ekologów. I nic dziwnego, bo ilość zużywanej energii ma bezpośredni wpływ na środowisko i nasze portfele.

Co to jest efektywność energetyczna?

Szukając odpowiedzi na pytanie „Czym jest efektywność energetyczna” możecie znaleźć zawiłe i często trudno zrozumiałe wyjaśnienia. Na przykład Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE definiuje efektywność energetyczną jako „stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii.” Choć jest to dość proste ujęcie tematu, to może ono niewiele mówić. Wyjaśniając: efektywność energetyczna odnosi się do metody zmniejszania zużycia energii przy jednoczesnym uzyskaniu tej samej ilości użytecznej mocy wyjściowej. Chodzi o mniejszy pobór prądu przy wykonywaniu tego samego zadania. Dla przykładu bliskie naszym sercom porównanie z wykorzystaniem oświetlenia LED. 12-watowa żarówka LED zapewnia poziom światła zbliżony do 60-watowej tradycyjnej żarówki, ale przy zużyciu mocy mniejszym o 75-80%! Warto sprawdzić jakie jeszcze oszczędności możesz wprowadzić do swojego domu.

Etykieta energetyczna co to takiego?

W celu poprawienia efektywności energetycznej Unia Europejska wprowadziła etykiety efektywności energetycznej, zwane również etykietami energetycznymi. Na terenie Wspólnoty Europejskiej etykietę energetyczną posiadać muszą urządzenia AGD i źródła światła. System etykiet w UE powstał w 1992 roku na mocy Dyrektywy ELD 92/75/WE. W 2011 roku nastąpiła zmiana w etykietach na mocy Dyrektywy 2010/30/UE, a od marca 2021 w Unii Europejskiej wprowadzono obowiązek kolejnej zmiany oznaczeń na etykietach energetycznych. Badania przeprowadzone przez UE w 2019 wskazały, że 79% konsumentów bierze pod uwagę etykietę energetyczną podczas zakupów.

Na jakich urządzeniach znaleźć etykietę energetyczną efektywności?

Na mocy rozporządzenia Unii Europejskiej etykietę energetyczną powinny posiadać wszystkie urządzenia AGD i źródła światła. Oznacza to, że klasy efektywności energetycznej znajdziemy na lodówkach, zamrażarkach, pralkach, suszarkach, telewizorach, zmywarkach, piekarnikach oraz oświetleniu LED (i nie tylko LED). Dodatkowo etykiety energetyczne znaleźć można także na oponach i samochodach. W przypadku opon dotyczą one efektywności paliwowej, przyczepności na mokrej nawierzchni oraz poziomu emitowanego hałasu. Etykieta efektywności energetycznej w samochodach uwzględnia zaś takie informacje jak:

• emisja CO₂,
• marka i model samochodu,
• spalanie na poszczególnych terenach,
• rodzaj wykorzystywanego paliwa,
• waga.

Klasy energetyczne 2021 przed i po zmianach

Do 28 lutego w Polsce i na terenie całej Unii Europejskiej obowiązywały stare etykiety energetyczne. 1 marca 2021 roku zastąpione one zostały przez nowe oznakowanie. Choć zmiany ominęły na razie branżę oświetleniową, to już 1 września tego roku także lampy LED i inne źródła światła dostaną nowe etykiety. Najważniejszą zmianą jest uproszenie klas energetycznych, czyli najważniejszego elementu, na jaki konsumenci zwracają uwagę podczas zakupów sprzętu elektrycznego. Do marca etykiety przykładowych urządzeń wyglądały następująco:

Jak widać, klasy energetyczne uszeregowane były od A+++ do D lub G, gdzie klasa A+++ oznaczała urządzenia najbardziej energooszczędne, a klasa G najmniej oszczędne energetycznie. W zależności od etykiety posiadała ona także inne parametry, takie jak:

• marka i model urządzenia, których oznaczenie zajmuje górną część etykiety;
• ilość zużycia innych zasobów naturalnych jak na przykład woda;
• wydajność innych funkcji, np. wirowania lub suszenia;
• poziom emitowanego hałasu;
• roczne zużycie energii. Ta informacja umieszczana jest pod oznaczeniem klasy efektywności energetycznej;
• pojemność w przypadku takich urządzeń jak pralka czy lodówka.

Nowe etykiety energetyczne 2021 – skala efektywności energetycznej

By ułatwić konsumentom obniżenie rachunków za energię, UE uprościła etykiety energetyczne, wracając tym samym do oznaczeń stosowanych do 2011 roku. Od marca nowe oznaczenia znajdziemy na lodówkach, zamrażarkach, zmywarkach, pralkach, telewizorach i innych monitorach zewnętrznych. 1 września wprowadzone zostaną nowe etykiety dla źródeł światła – oświetlenia LED itp. Według komunikatów zmiany dla kolejnych urządzeń będą wprowadzane w kolejnych latach. Dużym echem odbiła się klasyfikacja sprzętów do różnych klas energetycznych, a wszystko dlatego, że jest ona bardziej rygorystyczna niż do tej pory. Usunięte zostały „+”, dlatego na nowych etykietach znajdziemy wyłącznie oznaczenia od A do G. Ponadto o wiele trudniej jest uzyskać ocenę A dla urządzenia, ponieważ klasa ta zostaje zarezerwowana dla najbardziej wydajnych produktów w przyszłości. Nie powinien więc zdziwić Was fakt, że lodówka klasy A+, którą oglądaliście rok temu, obecnie oznaczona została jako E. Pamiętajcie jednak, że wydajność urządzeń nie uległa zmianom i jest taka sama jak przed 1 marca.

Po co są etykiety efektywności energetycznej?

Głównym celem umieszczania etykiet efektywności energetycznej na oświetleniu i innych urządzeniach elektrycznych jest zwiększenie świadomości ekologicznej. Konsumenci, którzy pragną zaoszczędzić na rachunkach za prąd wybiorą urządzenie o wyższej klasie energetycznej.

Producenci chcący zachęcić do zakupów muszą więc wprowadzać urządzenia bardziej energooszczędne. W ten sposób stymulują innowacyjność, wprowadzając coraz to nowsze, bardziej przyjazne dla środowiska technologie. Dużą zaletą etykiet efektywności energetycznych jest również możliwość porównania różnych urządzeń pod kątem ich głośności, pojemności i innych zawartych na etykiecie informacji. Dzięki wprowadzeniu kodu QR etykiety są bardziej czytelne, bo zostały zamieszczone na nich tylko najważniejsze dane. Dodatkowe informacje klient uzyska po zeskanowaniu kodu przez aplikację w smartfonie.

Jak czytać etykietę energetyczną lampy LED?

Zgodnie z wytycznymi UE źródła światła powinny zostać wyposażone w etykietę energetyczną, która zawiera informacje o klasie efektywności energetycznej, strumieniu światła w lumenach, zużyciu energii elektrycznej przez lampy w watach oraz średniej długości życia w godzinach.

Po wrześniowych zmianach większość informacji będzie możliwych do odczytania po zeskanowaniu kodu QR. Podobnie jak w przypadku sprzętu AGD, etykieta zostanie uproszczona i zostaną usunięte klasy z „+”.

Niektóre źródła światła dostępne w sklepach jak np. wybrane lampy stołowe, nie mają dołączonej żarówki, mimo to posiadają etykiety energetyczne z nieco innymi oznaczeniami. Co one oznaczają?

_{Do tej lampy możesz zamontować żarówki wszystkich kategorii energetycznych.}

Lampa, do której możesz zamocować tylko żarówki o klasie energetycznej A i wyższej. Dodatkowo litera A w dolnej części etykiety informuje, że produktu załączona jest żarówka o klasie energetycznej A.

Lampa z wbudowanym, zintegrowanym źródłem światła LED, którego nie można zmienić.

Skomplikowana etykieta energetyczna lampy z wbudowanym zintegrowanym systemem LED, do którego można jednak zastosować także żarówki w klasie energetycznej C-E. Ponadto lampa nie obsługuje klasy energetycznej B i ma załączoną żarówkę o klasie D.

Niezależnie od oznaczenia, jeśli lampa posiada wymienialne źródło światła z charakterystyką „każdy rodzaj żarówki” lub „wszystkie żarówki wybranych klas”, nie zapomnij sprawdzić czy wybrany rodzaj gwintu będzie pasował do lampy.

Efektywność energetyczna oświetlenia LED

Oświetlenie LED jest najbardziej trafnym wyborem pod kątem efektywności energetycznej. Mimo to, warto zwrócić uwagę na to jaki rodzaj oświetlenia LED kupujemy. Na rynku istnieje szeroki wybór lamp i żarówek ledowych, niekiedy różniących się szczegółami.

• strumień świetlny,
• barwa światła,
• skuteczność świetlna,
• rodzaj żarówki,
• rodzaj gwintu,
• efektywność energetyczna.

Z punktu widzenia niniejszego artykułu efektywność energetyczna ma bardzo duże znaczenie. Warto pamiętać, że istnieją żarówki LED o lepszych i gorszych parametrach, dlatego warto umieć je rozróżnić. Niezależnie od tego, nie zaszkodzi odpowiednie postępowanie z żarówkami. Aby wydłużyć ich żywotność trzymaj się kilku prostych zasad:

1. Kupuj żarówki dostosowane do miejsc, w których będą używane. Do łazienki i pomieszczeń narażonych na wilgoć zawsze wybieraj lampy o odpowiedniej klasie szczelności, np. IP44
2. Wybierając lampę zewnętrzną poza klasą szczelności zwróć uwagę na dodatkowe funkcje, takie jak czujnik zmierzchu i ruchu. Dzięki temu nie będziesz musiał zapalać oświetlenia na całą noc, a żarówka posłuży Ci dłużej.
3. Wybieraj dobrej jakości lampy. Niektóre tanie modele mogą źle współpracować z wybranymi przez Ciebie żarówkami. Pamiętaj, że jeśli żarówka szybko się zużywa, wina czasem leży po stronie lampy.
4. Sprawdź jakie żarówki obsługuje Twoja lampa. Wiesz już jak czytać etykietę energetyczną źródeł światła, nie powinieneś więc mieć z tym problemu.
5. Do piekarnika, zmywarki i lodówki wybieraj specjalnie przeznaczone do tego żarówki. Muszą być one odporne na wilgoć, parę wodną oraz skrajne temperatury.

Jakie żarówki zużywają najmniej prądu?

Kupując nowoczesne oświetlenie niejedna osoba chwyta się za portfel. Cena żarówek LED w porównaniu z tradycyjnymi może wydawać się bardzo wysoka – to jednak złudzenie. Na zakupach nie zawsze mamy czas na matematyczne obliczenia, a szkoda, bo wtedy przekonalibyśmy sobie jak tanie są żarówki LED. Trzeba bowiem wiedzieć, że to żarówki, które nie tylko zużywają najmniej prądu, ale dodatkowo są najbardziej wytrzymałe i cechują się wysoką żywotnością. Jak to wygląda z punktu widzenia oszczędności?

Załóżmy, że żarówka świeci przez około 5 godzin w ciągu dnia, a średnia cena prądu w 2021 roku wynosi 0,63 zł/kWh. Wybieramy dwie żarówki, emitujące podobny poziom światła: tradycyjną 60W i LED 12W.

Koszty użytkowania żarówki tradycyjnej i LED

Jak widać rzeczywisty koszt żarówki LED, która zużywa o wiele mniej prądu, jest kilkukrotnie niższy niż w przypadku żarówek tradycyjnych. Szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że w domu wykorzystujesz więcej niż jedno źródło światła, a każde z nich generuje określone koszty.

Jaką klasę energetyczną oświetlenia wybrać do domu?

Wybierając oświetlenie do domu, zawsze kieruj się oznaczeniami zamieszczonymi na etykietach efektywności energetycznej. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że wybrałeś najtańsze źródło światła. Oznaczenia od A do G uporządkowane są malejąco, co oznacza, że najwyższą klasę posiada kategoria A – która jest najbardziej energooszczędna, najniższą zaś G. Pamiętaj jednak, by nie kończyć wyboru wyłącznie na klasie energooszczędności. Równie ważna jest żywotność żarówki, jej barwa oraz strumień świetlny.