Lampa solna – właściwości lecznicze, wady i zalety

Różowe, bursztynowe, szare. Każda z nich ma inny kształt i każda przyciąga spojrzenie. Lampy solne – bo o nich mowa, to nie tylko ciekawy pomysł na oświetlenie wnętrza, ale według niektórych ekspertów także źródło dobroczynnych właściwości. Czy tak jest naprawdę? Czym są lampy solne i jak naprawdę oddziałują na zdrowie człowieka?

Co to jest lampa solna?

Lampa solna to bryła soli kamiennej, w której wydrążono miejsce na oprawę oświetleniową wraz z żarówką. Niektóre lampy solne mają bryłę otwartą, tak że umieszczona wewnątrz żarówka jest dobrze widoczna; inne z kolei to bryły zamknięte. Najczęściej lampa solna mocowana jest na podstawce z metalu, drewna lub kamienia. Można także spotkać się z lampami solnymi na plastikowych nóżkach.

Do wytwarzania lamp stosuje się sól kamienną, która jest skałą osadową. W jej skład wchodzi wytrzymały halit. Charakteryzuje się on niską łamliwością, dobrym przewodzeniem ciepła oraz łatwą rozpuszczalnością w wodzie. Co ciekawe, pierwsze lampy solne powstały w Polsce, a dokładniej w Wieliczce. Kiedy okazało się, że istnieje popyt na tego typu produkty, lampy zaczęto sprzedawać jako pamiątki z Kopalni Soli w Wieliczce, a na początku lat 90. importować za granicę. Przez wiele lat lampy z polskiej soli trafiały do domów na całym świecie, choć wielokrotnie próbowano wyprodukować je także w innych krajach. Bezskutecznie. Ale o tym więcej w części Lampa solna kłodawska czy himalajska?

Choć lampy solne przeżywały rozkwit popularności w latach 90. dwudziestego wieku, obecnie znów pojawia się we wnętrzach domów. Nic dziwnego. Te lampy stołowe prezentują się naprawdę ładnie, a do tego każda z nich wygląda inaczej.

Działanie prozdrowotne

Wiele mówi się o prozdrowotnym działaniu lamp solnych. Zanim sprawdzimy tę teorię, trochę faktów.

Neutralizacja szkodliwego działania promieniowania elektromagnetycznego

Każdy z nas w swoim domu posiada smartfona, telewizor czy laptopa. Zdecydowana większość osób ma prawie wszystkie lub wszystkie z tych urządzeń. Nic w tym złego, żyjemy bowiem w świecie, który zdominowały urządzenia elektryczne. Trzeba jednak wiedzieć, że emitują one maleńkie cząsteczki posiadające ładunek elektryczny – jony dodatnie. W niewielkiej ilości nie mają one wielkiego znaczenia. Ponieważ jednak w swoich domach posiadasz wiele urządzeń emitujących jony dodatnie, a do tego używasz ich długotrwale, mogą one negatywnie wpływać na Twoje samopoczucie. Duże ilości jonów dodatnich powodują promieniowanie elektromagnetyczne (EM), wpływające na zdrowie. Zmęczenie, osłabienie układu odpornościowego, stres – to mogą być objawy długotrwałego oddziaływania promieniowania EM na organizm.

I tu – teoretycznie – pojawia się pole do popisu dla lamp solnych. Sól kamienna emituje bowiem jony ujemne, które równoważą działanie jonów dodatnich. Inaczej mówiąc neutralizują ich działanie. Jest ich jednak zbyt mało, by miały szanse całkowicie zrównoważyć promieniowanie EM w gospodarstwach domowych. Jeszcze w latach 90. XX wieku, kiedy w większości domów nie było ani komputera, ani smartfonów, a jedyne „zagrożenie” stanowił kineskopowy telewizor, lampa solna miała szansę zadziałać. Niewielkie ilości jonów dodatnich traciły ładunek elektryczny w zetknięciu z jonami ujemnymi. Dziś, by zneutralizować promieniowanie EM, trzeba by było kupić naprawdę duże ilości lamp solnych.

Wpływ na drogi oddechowe

Istnieje teoria, że lampy solne wydzielają pewne ilości jodu, które korzystnie wpływają na układ oddechowy. Prawda jest jednak taka, że największe ilości jodu znajdują się w soli morskiej, a nie kamiennej. Niestety nie ma możliwości stworzenia lampy z soli morskiej, dlatego jeśli nawet sól kamienna w lampie emituje jakiekolwiek ilości jodu, to są one niemierzalne i nie mają większego wpływu na układ oddechowy. Nie zmienia to jednak faktu, że higroskopijne właściwości soli kamiennej mogą oczyszczać powietrze, co służy na przykład alergikom. Ale o tym w następnej części.

Oczyszczanie powietrza

Kryształy soli przyciągają cząsteczki wody z otoczenia, co nazywa się działaniem higroskopijnym. Z tego powodu mówi się o korzystnym wpływie lampy solnej na powietrze w pomieszczeniu. W cząsteczkach wody znajduje się bowiem kurz, pleśń, drobnoustroje czy cząsteczki sierści zwierząt, które mogą powodować alergię. Pochłonięte przez lampę cząsteczki wody są filtrowane przez kryształ, a następnie oczyszczona już woda paruje dzięki ciepłu wytworzonemu przez żarówkę w lampie.

Czy lampa solna może szkodzić?

Tak i nie. Jony ujemne, które wytwarzane są przez lampę nie tylko neutralizują jony dodatnie, ale mogą również powodować powstawanie szkodliwego ozonu. Ma to miejsce wówczas, gdy ilość jonów ujemnych przewyższa ilość jonów dodatnich w otoczeniu, a więc – jak już wspomnieliśmy – w dzisiejszych czasach jest to sytuacja prawie niemożliwa. „Prawie” nie oznacza jednak „wcale”. Ozon może powodować senność, bóle głowy, znużenie i spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Jak jeszcze może pomóc?

Powyższe wyjaśnienia nie miały na celu zniechęcić do zakupu lampy solnej, a jedynie sprostować pewne krążące teorie na temat niesamowitych właściwości tych urządzeń. Nie można bowiem powiedzieć, że lampa solna nie ma absolutnie żadnego wpływu na zdrowie. Oczywiście, że ma – choćby dzięki właściwościom higroskopijnym. I choć działanie jonów ujemnych może nie wystarczyć do całkowitego zneutralizowania promieniowania elektromagnetycznego, to jednak postawienie lampy solnej przy telewizorze czy komputerze z pewnością nie zaszkodzi. Jony dodatnie nadal będą sobie krążyć, ale już nie w tak dużej ilości jak przed użyciem lampy solnej. Ponadto ciepła barwa emitowana przez lampy sprzyja wypoczynkowi i odprężeniu. Współcześnie otoczeni jesteśmy dużymi ilościami chłodnej lub neutralnej barwy światła. I choć wpływa to korzystnie na wydajność i aktywność w ciągu dnia, to organizm potrzebuje także wypoczynku. A taki relaks możliwy jest przy świetle ciepłym – np. z lampy solnej. Podsumujmy więc największe zalety i wady lamp solnych.

Wady i zalety

Lampa kłodawska czy himalajska?

Kiedy w latach 90. XX wieku lampy solne zaczęły podbijać polski rynek, okazało się, że istnieje także popyt na te urządzenia za granicą. Lampy stały się szybko niezwykle pożądanym towarem eksportowym. W 1992 roku, wraz z zakończeniem wydobycia soli kamiennej w Wieliczce, lampy produkowano z soli kłodawskiej. Przez wiele lat zagraniczne kopalnie soli starały się produkować własne lampy solne, jednak wydobywane bryły nie nadawały się do tego zadania. Struktura i kolorystyka soli z Wieliczki, a następnie kłodawskiej były niemal unikatowe. Nawet lampy produkowane przez zagranicznych producentów, opierały się na polskiej soli kamiennej.

Dopiero pod koniec XX wieku okazało się, że podobne złoża znaleźć można w Himalajach, a dokładnie w ich pakistańskiej części. Od tego czasu lampy solne produkuje się nie tylko ze złóż polskich, ale także tych pochodzących z Pakistanu. Ze względu na ogromne złoża soli himalajskiej, lampy z Azji są tańsze w produkcji, ich dystrybucja ruszyła więc na ogromną skalę. Na jakiś czas lampy z Pakistanu wyparły produkty polskie, co odbiło się na wielu producentach tych urządzeń. Obecnie na rynku spotkać można zarówno lampy solne kłodawskie jak i himalajskie. Mają one podobne działanie i właściwości, warto jednak zwrócić uwagę, że lampy himalajskie mają niekiedy także szary kolor. Choć to ciekawe rozwiązanie, to jasne lampy solne tracą nieco właściwości. Nie emitują bowiem ciepłego, relaksującego światła, które sprzyja odpoczynkowi. Szare lampy solne sprawdzą się jednak w nowoczesnych, minimalistycznych wnętrzach.

Na co zwracać uwagę wybierając lampę?

Poza różnymi barwami lamp solnych, spotkać można także urządzenia o wygładzonych ścianach. Wyglądają one nieco bardziej schludnie i elegancko. Są też z pewnością łatwiejsze w czyszczeniu. Zalety lampy solnej z gładkimi ścianami nie równoważą strat właściwości lampy solnej. Uważa się bowiem, że im bardziej nieregularna i porowata struktura lampy, tym więcej jonów ujemnych jest ona w stanie wytworzyć. Ponadto nierówna powierzchnia lampy ma większe działanie higroskopijne – lepiej służy więc astmatykom i alergikom. Poza prozdrowotnymi właściwościami, lampy o nieregularnych, niegładzonych ściankach, są jedyne w swoim rodzaju, unikatowe. Kupując sztucznie ukształtowaną lampę solną, w pewnym sensie tracisz jej oryginalność.

Jak czyścić lampę solną?

Ponieważ lampa solna pochłania wilgoć z otoczenia, czyszczenie zacznij od wewnętrznej części lampy. Suchą szmatką przetrzyj wnętrze lampy, pozbywając się w ten sposób nadmiaru wilgoci. Następnie wierzch lampy przetrzyj lekko wilgotną szmatką bez detergentów. W celu osuszenia oprawy włącz lampkę na kilka godzin, upewniając się przedtem raz jeszcze, że wnętrze lampy jest suche.

Jak dobrać żarówkę?

Choć na ogół jesteśmy zwolennikami ekologicznych, energooszczędnych rozwiązań i najczęściej polecamy lampy LED, to w przypadku lamp solnych zmuszeni jesteśmy odejść od tej zasady. Prozdrowotne działanie lamp solnych oparte jest bowiem na wytwarzaniu przez żarówki ciepła, które uzyskasz dobierając tradycyjne żarówki żarowe w tychże urządzeniach. Żarówki LED nie emitują wystarczającej ilości ciepła, by lampy solne mogły działać prawidłowo. Ponadto, działanie higroskopijne lamp solnych powoduje, że na ściankach może osadzać się woda, która szybko odparowuje, jeśli w lampie zastosujesz nagrzewające się żarówki. Oświetleniem ledowym nie osiągniesz podobnego efektu. Niezależnie jednak od tego, jaką żarówkę wybierzesz, zanim włączysz lampę upewnij się, czy przy oprawie nie znajdują się krople wody. W razie konieczności przetrzyj wnętrze lampy suchą szmatką.

Gdzie sprawdzi się najlepiej?

Ze względu na higroskopijne właściwości, lampa solna nie nadaje się do używania w łazience i pomieszczeniach o wysokim poziomie wilgotności. Jeśli zależy Ci na użyciu lampy jako dekoracji wnętrza, możesz wykorzystać ją niemal wszędzie – w jadalni, salonie, sypialni czy przedpokoju. Pięknie prezentuje się także na regale z książkami. Z kolei prozdrowotne właściwości lampy solnej wykorzystasz stawiając ją przy telewizorze i komputerze. Dobrze wpłynie także na Twoje samopoczucie, jeśli użyjesz jej jako lampki nocnej. Dzięki delikatnemu, ciepłemu światłu, możesz zostawić ją także zapaloną na noc w pokoju dziecięcym.