Uliczne lampy fotowoltaiczne – ledowe, solarne, z wiatrakiem

Dbanie o planetę leży na sercu coraz większej liczbie osób, które szukają alternatywnych, ekologicznych źródeł energii. Z tego powodu coraz więcej miast na całym świecie decyduje się na zastąpienie latarni ulicznych zasilanych z sieci energetycznej na proekologiczne lampy fotowoltaiczne. Czy takie rozwiązanie ma szansę sprawdzić się także w Polsce? Czy lampy solarne są wystarczająco wydajne, by oświetlić drogę przez całą noc? Sprawdźmy.

Jak zmieniały się lampy uliczne – krótka historia

Historia latarni publicznych rozpoczyna się od wykorzystywania lamp gazowych do oświetlenia ulic. Lampy tego typu wykorzystywały specjalny żarnik. Co ciekawe, lampy gazowe można jeszcze spotkać między innymi w Warszawie przy ulicy Agrykola czy wzdłuż Alej Ujazdowskich. W XIX wieku większość latarni gazowych wymieniono na odpowiedniki naftowe. Polska historia naftowych latarni ulicznych rozpoczęła się w Gorlicach w 1854 roku, gdzie Ignacy Łukasiewicz zapalił pierwszą w Polsce lampę tego typu. Zaskakującym dla niektórych może okazać się fakt, że była to pierwsza naftowa latarnia uliczna na świecie. Lampy naftowe były najbardziej popularne na przełomie XIX i XX wieku, wykorzystywano je nie tylko na ulicach, ale także w gospodarstwach domowych. Także teraz wraca moda na lampy stylizowane na starodawne lampy naftowe, z tym że starsze odpowiedniki przypominają jedynie zewnętrznie. Tak naprawdę światło zasilane jest z sieci elektrycznej.

Wraz z postępem elektryfikacji na świecie lampy naftowe i olejowe wyparte zostały niemal całkowicie przez elektryczne modele – pierwotnie łukowe, a następnie żarowe. Historia elektrycznych lamp ulicznych obejmuje także modele sodowe, rtęciowe i fluorescencyjne. Rozwój miast, większy ruch uliczny i wydłużone godziny aktywności społeczeństwa na ulicach miast sprawiła, że latarnie uliczne instalowane są przy większości ulic – nie tylko w miastach, ale również wsiach. Dużą część ulic rozjaśniają dziś energooszczędne diody LED. Choć są korzystniejsze dla środowiska naturalnego, to jednak nie jest już to najlepsze z rozwiań (z punktu widzenia ekologii). Być może już niebawem zostaną wyparte przez lampy fotowoltaiczne.

Najważniejsze parametry lamp ulicznych

Na co dzień uliczne lampy mijamy bez większego zastanowienia. Ich wszechobecność sprawia, że niemal nie zauważamy ich obecności. Dopiero gdy coś nie działa jak powinno, jest zbyt ciemno, latarnia nie świeci lub zapala się zbyt późno, daje nam to do myślenia. Zastanawialiście się kiedyś, co ile zapalają się latarnie uliczne? Albo kto odpowiada za ich prawidłowe funkcjonowanie? Postaramy się odpowiedzieć na najczęstsze pytania.

Kto odpowiada za latarnie uliczne?

Zauważając niesprawne latarnie uliczne, warto zgłosić się do instytucji, która za nie odpowiada. W tym miejscu często pojawia się problem, bo nie zawsze łatwo jest ustalić, do kogo się zwrócić. W przypadku dróg wewnętrznych najczęściej odpowiedzialność za lampy spada na włodarzy miasta. Jeśli problem pojawi się poza godzinami pracy urzędu miasta czy gminy, może go rozwiązać także telefon na pogotowie energetyczne (991). A co z pozostałymi latarniami? Kto za nie odpowiada? W zależności od drogi, przy której oświetlenie się znajduje, awarię zgłasza się:

• gmina/dzielnica – Urząd Miasta,
• drogi powiatowe – Powiatowy Zarząd Dróg,
• drogi krajowe – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad lub Zarząd Dróg Wojewódzkich.

Telefon na pogotowie energetyczne (991) wykonać można w przypadku awarii latarni, niezależnie od tego, gdzie ona się znajduje. Warto jednak traktować ten krok jako absolutną ostateczność, by nie blokować linii w przypadku poważniejszych problemów.

Co ile metrów stawia się lampy uliczne?

Odległość między latarniami ulicznymi nie jest przypadkowa i wynika z przepisów prawa. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 maja 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, latarnie powinny być umiejscowione w taki sposób, by nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego i nie ograniczały widoczności. Ponadto ich światło nie powinno zmieniać barwy znaków drogowych, a więc powinny posiadać wysoki współczynnik oddania barw. Lampy drogowe powinny stać poza drogą, odległość od skraju drogi nie powinna zaś być mniejsza niż:

• 1,0 m – od krawędzi jezdni nie ograniczonej krawężnikami;
• 0,5 m – od krawędzi pasa awaryjnego, pasa postojowego, utwardzonego pobocza lub opaski;
• 1,0 m – od lica krawężnika na drodze klasy S lub GP;
• 0,5 m – od lica krawężnika na drodze klasy G i drogach niższych klas.

Ponadto, między oświetloną a nie oświetloną częścią drogi należy wyznaczyć strefę przejściową o zmniejszającym się natężeniu światła. Długość strefy przejściowej nie powinna być mniejsza niż 100 lub 200 metrów, w zależności od klasy drogi.

Jaką wysokość powinny mieć latarnie na ulicy?

Przepisy nie regulują jednoznacznie jaką wysokość powinny mieć lampy uliczne. Najważniejsze jest bowiem, by dobrze oświetlały chodnik oraz dany odcinek drogi, nie zmieniając przy tym kolorów sygnalizacji czy znaków drogowych. Ponadto lampa nie powinna razić kierowców w oczy, co mogłoby stwarzać zagrożenie na drodze. Dlatego wysokość latarni ulicznej powinna być uzależniona od natężenia światła na odcinku, który powinna oświetlać. Lampy uliczne na świecie mają od 6 do nawet 16 metrów wysokości.

Kiedy zapalają się i gasną lampy uliczne?

Godziny zapalania się i włączania latarni ulicznych uzależnione jest od tego, kto nimi zarządza. W zależności od miejscowości mogą to być różne pory. Godziny włączania się latarni, a następnie ich wyłączania mogą być również uzależnione od pory roku. Zimą, gdy ciemno robi się wcześniej niż latem, latarnie mogą być włączane o wcześniejszych godzinach. Najczęściej włodarze miast dbają o to, by latarnie zapalały się tuż po zmroku i gasły wraz z nastaniem dnia, ale nie jest to zasada. Na wsiach, gdzie aktywność w godzinach nocnych jest mniejsza niż w miastach, latarnie wyłączają się czasem już przed północą. Choć z pewnością obniża to koszty użytkowania lampy ulicznych w tych miejscowościach, to już poziom bezpieczeństwa mieszkańców może znacząco spadać. Jak więc pogodzić chęć oszczędzania, dbania o środowiska i bezpieczeństwa? Wymienić stare oświetlenie na lampy fotowoltaiczne.

Stare latarnie uliczne, a lampy solarne

Fotowoltaika szturmem ogarnęła większość świata. Trudno znaleźć osobę, która choć raz nie dostała propozycji zainstalowania paneli fotowoltaicznych w swoim domu. I choć nieustanne telefony od konsultantów mogą nużyć, to korzyści, jakie niesie za sobą oświetlenie solarne są niezaprzeczalne. W przeciwieństwie do starych lamp ulicznych, lampy solarne nie muszą pobierać energii elektrycznej z sieci. Dzięki temu znacząco obniżają się koszty użytkowania tego typu oświetlenia, mimo że pali się ono wiele godzin. Przekonali się o tym właścicieli domów z ogrodem, którzy bardzo często korzystają z zewnętrznych lamp solarnych. Co ważne, lampy uliczne nie muszą służyć wyłącznie do oświetlenia dróg. Często wykorzystywane są przez przedsiębiorców jako oświetlenie placu firmy czy parkingu. Dla właścicieli dużych, prywatnych posesji lampy uliczne mogą podnieść bezpieczeństwo. Trzeba jednak pamiętać, że można je wykorzystać wyłącznie na prywatnym terenie. Podpięcie oprawy fotowoltaicznej (i każdej innej) do słupa przy drodze bez zezwolenia może skutkować bardzo nieprzyjemnymi konsekwencjami.

Zastąpienie lamp ulicznych zasilanych sieciowo fotowoltaicznymi odpowiednikami niesie za sobą wiele korzyści.

1. Lampy włączają się i wyłączają dzięki czujnikom zmierzchu, dzięki czemu zwiększa się bezpieczeństwo na drogach, bo mogą palić się całą noc, nie pobierając dużych ilości prądu;
2. Wykorzystując dodatkowo latarnię z kamerą i czujnikiem ruchu, gdy w pobliżu pojawi się pieszy lub samochód, zostaną zarejestrowani przez monitoring. Dzięki temu, w przypadku niebezpiecznych zdarzeń, łatwo będzie ustalić, co dokładnie się stało,
3. Uliczne lampy fotowoltaiczne są energooszczędne, dlatego ich używanie niesie za sobą duże oszczędności,
4. Wybierając lampy solarne miasto i przedsiębiorcy przyczyniają się do ochrony środowiska naturalnego.

Jak działają lampy fotowoltaiczne?

Zasada działania lamp solarnych jest dość prosta, opiera się przede wszystkim na działaniu promieni słonecznych jako głównemu źródłu energii. W ciągu dnia na panel fotowoltaiczny padają promienie słoneczne. Dostarczone przez nie światło gromadzi się za pomocą ogniwa fotowoltaicznego. Energia przekazywana jest następnie do akumulatora, który ją magazynuje, a następnie wykorzystuje po zapaleniu się lampy. W przypadku latarni miejskich panel fotowoltaiczny może stanowić komponent instalowany nad oprawą oświetleniową lub być zintegrowany ze słupem.

Jeśli latarnia wyposażona jest w czujnik ruchu i zmierzchu, specjalny fotorezystor wykrywa zapadnięcie zmroku i przekazuje tę informację do płyty kontrolera. Zgromadzona w akumulatorze energia wyzwala światło za pomocą diody lub żarówki LED. Choć potocznie mówi się, że lampy ładowane są przez słońce, to nie oznacza to, że w pochmurny dzień nie zostaną wystarczająco naładowane. Wystarczy odpowiednie ustawienie panelu fotowoltaicznego, by cieszyć się światłem z akumulatora.

Przy niewystarczającej ekspozycji na słońce, włodarze niektórych światowych miast i państw, decydują się na lampy fotowoltaiczne z wiatrakiem. Lampy miejskie tego typu zwiększają prawdopodobieństwo pełnego naładowania się akumulatora. Z jednej strony urządzenie ładuje się dzięki słońcu, z drugiej zaś wiatr napędza wiatrak, który stanowi drugie źródło energii. W połączeniu z diodami LED, lampy fotowoltaiczne z wiatrakiem stanowią niezwykle ekologiczne i wydajne źródło energii.

Przeczytaj także: Jak działają lampy solarne – budowa i charakterystyka