Ściemniacze oświetlenia – sterowanie żarówkami LED i lampami

Ściemniacze światła nie są na rynku nowością i od wielu lat poprawiają komfort życia, tworzą klimatyczną atmosferę, ale i pozwalają oszczędzać energię elektryczną. Obecnie dostępne są już nie tylko ściemniacze, które montuje się wraz z włącznikiem, ale znajdzie się również same żarówki LED, które sterować można pilotem. Cel jest ten sam – sterowanie natężeniem światła w pomieszczeniu. Zanim wybierzesz konkretny model, zapoznaj się z naszym poradnikiem.

Czym jest ściemniacz światła? Regulacja oświetlenia.

Ściemniacz światła to urządzenie, które pozwala na regulację strumienia świetlnego emitowanego przez lampę lub żarówkę LED. Odbywa się przy pomocy transformatora, który reguluje ilość prądu dostarczanego do źródła światła. Dzięki temu możesz sterować lampą lub żarówką w zakresie od 0 do 100% jej mocy. W zależności od potrzeby, nastroju czy pomieszczenia, możesz ustawiać z jaką mocą ma świecić dana lampa.

W ofercie sklepów dostępnych jest wiele ciekawych ściemniaczy światła. Znajdziesz tradycyjne, ale i te designerskie, które mogą stanowić dodatkowa ozdobę ścian zamiast typowych włączników światła.

Zasada działania

Dostępnych jest wiele rodzajów ściemniaczy i nie każdy może pasować do konkretnej lampy wiszącej LED czy żarówki. Jak już wspomniano, ściemniacze to nic innego jak niewielkie transformatory, które regulują przepływ prądu. Mogą działać przy napięciu 230V, ale również i przy niższym, w zależności od tego jak została zaprojektowana instalacja. Instalacje zasilane na 12V, mogą wymagać innych urządzeń bądź zasilaczy.

Działanie jest banalnie proste i sprowadza się jedynie do ustawienia wymaganej ilości światła. Regulacja światła odbywa się najczęściej za pomocą wbudowanych potencjometrów, pokręteł, suwaków, czy paneli i sensorów dotykowych. Najczęściej posiadają one swoją skalę, gdzie wraz z przesuwaniem załóżmy pokrętła, żarówka świeci mocniej lub słabiej. To czy wybierzesz ściemniacz dotykowy czy z pokrętłem, zależy już tylko od Ciebie oraz od kosztu takiego urządzenia.

Dostępne są również ściemniacze sterowane głosem, gdzie np. przy klaśnięciu w dłonie, światło w pomieszczeniu może się zapalić lub zgasnąć.

Zalety stosowania

Ściemniacze mają swoje zalety, ale również i wady. Szukając opinii oraz komentarzy na ich temat, najczęściej napotykamy na takie oto argumenty:

• poprawa nastroju dzięki możliwości dostosowania ilości światła w pomieszczeniu,
• polepszenie warunków pracy w zależności od pory dnia (intensywne światło działa pobudzająco, światło o mniejszym natężeniu pozwala się wyciszyć)
• w nowszych modelach jest możliwość zmiany barwy światła (o ile zastosowano w nich odpowiednie żarówki LED)
• możliwość programowania natężenia światła w zależności od pory dnia,
• oszczędność poboru energii elektrycznej (zobacz jak jeszcze oszczędzać prąd w swoim domu)
• pewnego rodzaju unowocześnienie domu i wygoda dla użytkowników.

Nie należy się doszukiwać tutaj zbyt dużej ilości zalet, a bardziej chodzi o komfort. Z wad jakie można wymienić to fakt, że jest to kolejne urządzenie, które może ulec uszkodzeniu. Dodatkowo należy liczyć się z większymi kosztami bowiem ściemniacze oświetlenia są droższe niż tradycyjne wyłączniki światła.

Gdzie warto je zamontować?

Nie ma ograniczeń co do montażu ściemniaczy światła. Jeśli są one dobrane odpowiednio do wykonanej już instalacji elektrycznej, mogą sterować lampami w salonie, kuchni, jadalni, sypialni czy łazience. Najczęściej jednak zastępują klasyczne włączniki światła w całym domu.

Należy wziąć jednak pod uwagę to, że często na etapie powstawania domu, włączniki często montowane są jeden obok siebie. Mogą to być włączniki podwójne, potrójne, a nawet poczwórne. Przed ich zakupem należy zatem zweryfikować to ile i jakich ściemniaczy będzie trzeba zamontować w danym pomieszczeniu.

Niektóre lampy i instalacja przewiduje montaż włączników podwójnych, dzięki czemu w lampie mogą zapłać się np. 2 lub 4 żarówki. To również należy wziąć pod uwagę przed wyborem konkretnego modelu.

Czy ściemniacze pasują do wszystkich lamp i żarówek LED?

Nie wszystkie ściemniacze mogą współpracować z pierwszą lepszą żarówką LED lub lampą. Należy najpierw zweryfikować to przy jakim napięciu działa instalacja elektryczna – 230V czy może 12V.

Kolejny czynnikiem są źródła światła jakie będą zastosowane w lampach i oświetleniu. W sklepach mamy do czynienia z lampami ze zintegrowanymi panelami LED oraz takimi, gdzie żarówkę dokupuje się oddzielnie. Te oba przypadki należy wziąć pod uwagę już przy wyborze ściemniaczy lub lamp.

Obecnie natomiast 95% gospodarstw domowych używa żarówek LED, przez co producenci ściemniaczy oświetlenia oferują uniwersalne urządzenia, które niemalże poradzą sobie w każdych warunkach.

Nie należy kupować jednak pierwszego lepszego ściemniacza w najniższej cenie. Najlepiej wybierać zarówno ściemniacze jak i żarówki jednego producenta lub dystrybutora.

Źle dobrane ściemniacze światła mogą powodować:

• świecenie lampy po wyłączeniu o czym pisaliśmy niegdyś w artykule – dlaczego lampa lub żarówka LED świeci po wyłączeniu.
• migotanie żarówek,
• niereagowanie żarówki na zmianę natężenia światła,
• włączanie lub wyłączenie się lamp i oświetlenia.

Jeśli nie masz pewności co do wybranych ściemniaczy, dopytaj o warunki i działanie w biurze obsługi klienta danego sklepu.

Jak podłączyć do włącznika lampy?

Montaż ściemniacza wygląda niemalże identycznie jak każdego innego włącznika światła. Odbywa się w puszce elektrycznej wcześniej przygotowanej przez instalatorów, w której znajduje się przewód zasilający. Zakładając, że posiada on 3 żyły, jedną z nich będzie:

• L – przewód fazowy,
• N – przewód neutralny,
• PE – przewód ochronny (uziemienie)

Z pewnością do ściemniacza dołączona jest instrukcja obsługi, a dodatkowo w ściemniaczu oznaczone jest to, gdzie która żyłą powinna być podłączona. Jeśli masz problem z rozróżnieniem przewodów i kolorów kabli, zapoznaj się z naszym innym artykułem, gdzie wspomnieliśmy o tym jak podłączyć żyrandol do włącznika.

Przed przystąpieniem do prac należy wyłączyć bezpieczniki odcinając zasilanie. Dopiero po zakończonym montażu należy sprawdzić działanie ściemniacza.

Jeśli jednak nie masz wiedzy, ani umiejętności w tym zakresie, zleć podłączenie ściemniaczy fachowcom. Złe podłączenie urządzenia może spowodować jego uszkodzenie. Poprawny montaż to również warunki gwarancji.

Ściemniacze oświetlenia na pilota – sterowanie zdalne

Oprócz typowych ściemniaczy manualnych, gdzie źródłem światłą steruje się dotykowo lub poprzez suwaki i potencjometry, niektóre ściemniacze mogą mieć dołączone piloty, które również poprawią komfort mieszkańców. Nie będzie się to wiązać z koniecznością wstawania w celu wyłączenia światła lub też zmiany jego natężenia.

Przed wyborem takiego modelu, warto się jednak zastanowić czy nie lepszym rozwiązaniem będą żarówki LED sterowane pilotem.

Ściemnialne żarówki LED na pilota – czy warto?

W sklepach aż roi się od ofert żarówek i lamp sterowanych przy pomocy pilota. Takie żarówki ściemnialne produkowane są już od dłuższego czasu i dają podobne możliwości jak jest to w przypadku ściemniaczy światła. Mogą być montowane w nowoczesnych żyrandolach, ale należy wziąć pod uwagę pewne niedogodności:

• jeśli w pomieszczeniu jest kilka żarówek lub kilka lamp, pilotem należy wycelować konkretną lub każdą z osobna,
• żarówki ściemnialne są tańsze, a ich montaż nie wymaga remontu i zmiany instalacji,
• żarówki RGB pozwalają na regulację natężenia światła, ale również i barwy światła (zmiana kolorów),
• niekiedy producent do każdej żarówki dodaje pilota co jest kłopotliwe w zachowaniu porządku.

To kilka wad i zalet, które należy wziąć pod uwagę przy ostatecznej decyzji. Ostatecznie może lepszym rozwiązaniem będzie zakup nieco droższych żarówek, ale takich, które sterować będzie się przy pomocy smartfona? Technologie dostępne pozwalają łączyć żarówki w grupy, dzięki czemu sterowa można całymi pomieszczeniami przy wykorzystaniu Wi-Fi lub Bluetooth.

Podsumowanie

Ściemniacze LED nie są nowością na naszym rynku i stale poddawane są innowacjom. Zamiennikami mogą być żarówki LED, lecz te również nie są najlepszym rozwiązaniem. Inne podejście może mieć do nich osoba, która buduje swój dom od podstaw, a inne, która go remontuje lub wymienia oświetlenie.